Een klassieker: Voor ons één van de hoogtepunten van het bakjaar!
Click here for English version
Voor ons is het bakken van kerstbrood een favoriet onderdeel van de kersttijd. Ons recept voor kerstbrood is ons dierbaar. Het is niet een brood dat wil imponeren met een uitgebreide lijst van ingrediënten. Het is niet overvol met gekonfijte vruchten, specerijen en noten. Nee, deze ‘stol’ wil een brood zijn met veel smaak en de optimale verhouding tussen vulling en kruim. Natuurlijk kun je zo veel sukade (is er ooit ergens goede te vinden?), gehakte kersen, specerijen en rum toevoegen als je wilt, maar als je gelooft in ‘less is more’ zul je blij zijn met onderstaand recept.
Het geheim van een goede kerststol: De beste kwaliteit ingrediënten voor geurig zachtzoet brood, de beste zelfgemaakte amandelspijs en de juiste verhouding vulling en kruim
Voor je aan het brood begint zijn er een paar dingen die je moet voorbereiden. De ‘zoetstof’ en de amandelspijs kun je zelfs ruim van tevoren maken, de spijs wordt daar beter van en ook de citrussmaak kan zo goed in de suiker trekken. Je kunt amandelspijs natuurlijk ook kopen, maar wij maken alles nu eenmaal graag zelf. het is de moeite waard en zoals altijd weet je precies wat je erin stopt.
Wil je imponeren, maak dan een extra groot kerstbrood door eenvoudig de dubbele hoeveelheid van dit recept te maken (zie instructies onderaan recept).
Veel bakplezier!
Ingrediënten voor het kerstbrood
1 kerstbrood van circa 800 gram
250 g bloem (wij gebruiken Frans type 55 bloem)
135 g handwarme melk
7 g instant gist of 21 g verse gist
1 eigeel
5.5 g zout
40 g zachte boter
15 g zoetstof (citroen- en sinaasappelrasp met suiker)
180 g gedroogd fruit, (gelijke delen gewassen en gewelde rozijnen, krenten, cranberries)
150 g amandelspijs aangemaakt met 1/2 ei of een eigeel
ongeveer 30 g gesmolten boter voor het aflakken van de korst na het bakken
poedersuiker voor het bestrooien
Voorbereiding
In dit recept gebruik je een mengsel van suiker en citrus zest, ook wel zoetstof genoemd. Dit geeft het deeg een herkenbare en aangename smaak. Je maakt het heel eenvoudig door 45 gram suiker met de zest / rasp van een citroen en een sinaasappel te mengen, liefst onbespoten, maar anders heel goed gewassen. Je kunt dit mengsel ruim van tevoren maken (dagen tot weken) en in de koelkast bewaren. Met dit recept heb je genoeg voor drie kerstbroden.
Was het gedroogde fruit en week het in heet water gedurende 15 minuten (als je wilt kun je het fruit ook weken in water met toegevoegde rum of andere likeur naar keuze). Laat het fruit uitlekken in een zeef, dek af en zet weg tot je het nodig hebt. Doe dit de avond van tevoren of een paar uur voordat je aan het recept begint.
Wij maken onze amandelspijs zelf. Je vindt ons recept hier. Je kunt amandelspijs dagen tot weken van tevoren maken en in de koelkast bewaren. Als je dit brood gaat maken, maak je de spijs aan met ei. Dat gaat als volgt:
Meng de amandelspijs met de helft van een losgeklopt ei tot het volledig geabsorbeerd en smeuïg is. Voeg het ei in fasen toe tot je de juiste consistentie hebt. Je kunt ook alleen de eidooier gebruiken als je wilt om het nog rijker te maken. De amandelspijs moet mooi glad en soepel zijn, niet te nat en niet te droog. Natuurlijk is dit ook een kwestie van voorkeur. Het is een beetje plakkerig, maar het ‘kneden van het ei door de amandelspijs’ werk is het best met de hand. Wij willen de spijs altijd van een consistentie die makkelijk uitgesmeerd kan worden over het brood. Dek de spijs af en zet weg tot je hem nodig hebt.
Het kerstbrood
Combineer de helft van het bloem (125 g), alle gist, het eigeel en de lauwe melk in een kom. Meng goed met een deeggarde of pollepel, dek af en laat 30 minuten staan. Voeg dan de overige ingrediënten (behalve de gedroogde vruchten!) toe en kneed gedurende 5 tot 7 minuten als je een mixer met deeghaak gebruikt of ongeveer 10 tot 14 minuten met de hand. Het doel is om een glad, soepel en satijnzacht deeg te krijgen dat licht plakkerig mag zijn, met goede glutenontwikkeling (je kunt er een beetje een vlies van trekken).
Voeg nu de voorbereide gedroogde vruchten toe (als je wilt kun je ook andere dingen zoals noten en sukade toevoegen in dit stadium) en werk deze zorgvuldig door het deeg zodat het gelijkmatig is verdeeld. Als je fruitmengsel nog erg vochtig is strooi er dan wat bloem over voordat je het aan het deeg toevoegt.
De ideale temperatuur van je deeg moet in dit stadium rond de 25 °C zijn. De rijstijden in dit recept kloppen dan het beste.
Vorm het deeg tot een bal, leg het in een ingevette kom, dek af en laat het 20 minuten rusten in een warme, tochtvrije omgeving. We gebruiken onze kleine huishoudoven als een rijskast door deze voor te verwarmen tot 30 ºC.
Druk nu de bal plat tot een schijf, rol de schijf op tot een punt (dit helpt om het deeg het fruit goed te laten omsluiten) laat het deeg weer afgedekt 20 minuten rusten in een warme, tochtvrije omgeving.
Neem nu een deegroller en rol het deeg uit. ter indicatie: Het deeg heeft nu een afmeting van ongeveer 35 x 20 tot 25 cm. Zorg ervoor dat de randen boven en onder een beetje dikker blijven ten opzichte van het midden. Maak een worst van de amandelspijs, een klein beetje korter dan de lengte van het brood en plaats deze in het midden. Vouw het deeg dubbel en zorg ervoor dat de dikkere randen tegen elkaar aan komen, de bovenste rand landt daarbij meer op het dunnere middengedeelte. Druk nu het deeg tussen de bult van de amandelspijs en de dikkere buitenrand stevig in. Leg het kerstbrood nu al meteen op de bakplaat die straks de oven in gaat, zodat je hem niet meer hoeft te verplaatsen of aan te raken.
Verwarm de oven tijdens de laatste rijs voor op 190 °C conventionele stand. Zorg dat de oven goed op temperatuur is.
Nu is het tijd voor de laatste rijs. Afhankelijk van de temperatuur van het deeg en de omgeving, duurt deze rijs ten minste 45 minuten tot 1 uur. Zorg ervoor dat het brood tot perfectie is gerezen voordat het in de oven gaat. Als je denkt dat je brood genoeg gerezen is, maak dan met je vinger voorzichtig een heel klein deukje in het deeg. Als de deuk blijft, is het brood klaar om te bakken, als het deukje weer verdwijnt, betekent dit dat het deeg een beetje meer tijd nodig heeft (na 15 minuten weer even controleren). Met dit soort brood, durven we het aan om het wat langer te laten rijzen, omdat je het niet meer aanraakt of insnijdt, zodat het brood perfect luchtig zal zijn!
Bak het kerstbrood in de voorverwarmde oven gedurende 35 minuten goudbruin. Houd het goed in de gaten, als de korst de juiste kleur heeft kun je de oven temperen naar 160 ºC en op deze temperatuur het brood verder afbakken, en/ of bescherm de bovenkant met wat aluminiumfolie als uw verwarmingselement heel dicht op het brood zit (bij kleine ovens).
Laat het brood op een rooster even een paar minuten bijkomen en bestrijk dan de korst met de gesmolten boter. Als alternatief kunt je de korst ook aflakken met warme abrikozenjam. Wanneer het brood volledig is afgekoeld kun je het bestrooien met een mooie laag poedersuiker. Wij eten onze stol het liefst met verse boter.
Als alternatief kun je het brood voor het bakken bestrijken met een los geklopt ei gemengd met een eetlepel water en daarna versieren met amandelschaafsel. Let weer goed op dat de amandelen niet te donker worden. Bedek de bovenkant indien nodig met aluminiumfolie.
Wil je indruk maken op je familie en vrienden? Bak een grote stol door een verdubbeling van de ingrediënten. Natuurlijk moet je hiervoor ook je baktijd aanpassen. Een groot kerstbrood zal 45-48 minuten baktijd nodig hebben om perfect gaar te zijn! Maar zorg ervoor dat het in je oven past. Het kan wellicht te breed zijn!
